مهدی شکوری، مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین اجتماعی ضمن اعلام این مطلب، گفت: براساس قانون بیمه بیکاری، تمام افرادی که مشمول قانون کار و بیمه تأمین‌اجتماعی هستند، مشمول این قانونند و در صورت بیکاری غیرارادی تحت حمایت سازمان تأمین‌اجتماعی قرار می‌گیرند.
وی با اشاره به اینکه به موجب قانون، بازنشستگان و ازکارافتادگان کلی و شاغلان بیمه‌های مشاغل آزاد و اختیاری و همین‌طور اتباع خارجی از شمول این قانون خارج هستند، اظهار داشت: برقراری مقرری بیمه بیکاری یکی از حمایت‌های مهم تأمین‌اجتماعی از کارگران تحت پوشش این سازمان است. صندوق بیمه بیکاری، به‌عنوان یک صندوق مستقل با هدف حمایت از بیمه‌شدگان در ایام بیکاری و نیز مهارت‌آموزی و فراهم ساختن بستر بازگشت کارگران به عرصه تولید و اشتغال، ایجاد شده است و قانون بیمه بیکاری بعد از آنکه به موجب مصوبه سال ۱۳۶۶ برای سه سال به صورت آزمایشی اجرا شد، در سال ۱۳۶۹ به‌صورت قانونی دائمی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.
به گفته مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین اجتماعی، علاوه بر بیمه‌شدگانی که به صورت غیرارادی شغل خود را از دست می‌دهند، بعضاً برخی کارفرمایان نیز به سبب بازسازی، اصلاح و به‌روزرسانی خطوط تولید، مجبور می‌شوند برخی نیروهای خود را برای مدتی تعدیل کنند که این افراد نیز در صورت احراز شرایط قانونی، مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری خواهند بود.
شکوری با اشاره به اینکه حمایت از بیمه‌شدگان واجد شرایط در دوره بیکاری، صرفاً منحصر به پرداخت مقرری بیکاری نیست، تصریح کرد: مشمولان این قانون علاوه بر مقرری ماهیانه از خدمات درمانی هم استفاده می‌کنند و سابقه بیمه نیز برای ایشان لحاظ می‌شود. همین‌طور در قانون برای افرادی که بیکار می‌شوند، موضوع آموزش و مهارت‌آموزی نیز پیش‌بینی شده است.
وی ادامه داد: قانونگذار سازوکاری پیش‌بینی کرده که افراد بتوانند مهارت‌هایشان را افزایش دهند و به شغل دیگری رو بیاورند و براساس نیاز جامعه و بازار کار منطقه، بتوانند فرصت اشتغال مجدد داشته باشند.
مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین اجتماعی با ارائه تعریف بیکاری خاطرنشان کرد: در تعریف بیکار، این قانون می‌گوید که بیکار کسی است که بدون میل و اراده از کار بیکار می‌شود و آماده به کار هست و توانایی و آمادگی کار را دارد اما به هر دلیل غیرارادی، با کارفرما قطع ارتباط صورت می‌گیرد. پس یکی از مصادیق بیکاری، قطع ارتباط با کارفرما بدون میل و اراده فرد بیمه‌شده است.
شکوری با بیان اینکه در حوادث غیرمترقبه مانند سیل، زلزله، جنگ و این‌گونه موارد نیز قانونگذار مشخص کرده است که اگر در این حوادث به دلیل وارد آمدن آسیب به کارگاه، فعالیت کارگاه متوقف و بیمه‌شده تامین‌اجتماعی دچار بیکاری شد؛ حمایت بیمه بیکاری برای کارگران برقرار شود، ابراز داشت: برهمین اساس در تمامی حوادث غیرمترقبه‌ای که در کشور روی می‌دهد، در سیل‌ها، زلزله‌ها و آتش‌سوزی‌هایی که اتفاق می‌افتد؛ بیمه بیکاری برای کارگران برقرار می‌شود. نکته جالب اینکه در این حوادث، محدودیت سابقه پرداخت حق‌بیمه نیز وجود ندارد.
وی افزود: در قانون بیمه بیکاری، شرایط سابقه بیمه‌پردازی برای استفاده از حمایت‌های این قانون پیش‌بینی شده؛ یعنی بیمه‌شده باید حداقل شش ماه سابقه بیمه‌پردازی داشته باشد ولی در حوادث غیرمترقبه این سازوکار دیده نشده و بدون محدودیت این حمایت برقرار می‌شود.
مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین‌اجتماعی در مورد شرایط قانونی استفاده از مقرری بیمه بیکاری بیان کرد: بیمه‌شده مشمول این حمایت باید حداقل شش ماه سابقه پرداخت حق بیمه پیش از بیکاری داشته باشد و ظرف مدت ۳۰ روز از زمانی که بیکار شد، بیکاری خود و درخواست استفاده از مقررات بیمه بیکاری را به ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کند. مدت پرداخت مقرری بیکاری برای مجردها متناسب با سوابقه پرداخت حق بیمه، حداقل ۶ ماه و حداکثر ۳۶ ماه و برای متاهلین و متکفلین از ۱۲ ماه تا ۵۰ ماه پیش‌بینی شده است.
شکوری در مورد نحوه محاسبه مبلغ ریالی مقرری بیمه بیکاری یادآور شد: مبنای محاسبه مقرری ۵۵ درصد متوسط مزد فرد بیکار در ۹۰ روز قبل از شروع بیکاری است. برای متاهلین و متکفلین سازوکار دیگری نیز پیش‌بینی شده است که به ازای هر فرد تحت تکفل و حداکثر تا چهار نفر، ۱۰ درصد حداقل دستمزد سال، به مقرری فرد متأهل و متکفل اضافه می‌شود مشروط بر اینکه در مجموع از ۸۰ درصد متوسط مزد بیشتر نشود. البته در هر حال مبلغ مقرری بیمه بیکاری قابل پرداخت، از حداقل دستمزد سال کمتر نخواهد بود.
وی آمار ماهیانه برقراری مقرری بیکاری جدید را به طور متوسط حدود ۱۷ تا ۱۸ هزار نفر و مجموع مبلغ پرداختی در هر ماه در سال جاری برای قریب به ۱۷۰ هزار نفر فرد مشمول را حدود ۱۱۳۲ میلیارد تومان برشمرد و بیان کرد: بعد از شیوع بیماری کرونا و شرایط خاص ناشی از محدودیت‌های تردد، سیستم غیرحضوری اعلام بیکاری و درخواست مقرری با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ایجاد شده که در حال حاضر از ابتدای درخواست تا معرفی و بررسی احراز شرایط و صدور حکم و برقراری مقرری به‌صورت غیرحضوری انجام می‌شود.
مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین اجتماعی اضافه کرد: قبلاً بیمه‌شدگان بیکار برای برقراری مقرری، مراجعات مکرری به شعب داشتند، ولی در حال حاضر نیازی به مراجعه به ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی و شعب تأمین‌اجتماعی در هیچ یک از مراحل بررسی شرایط و برقراری مقرری ندارند.
شکوری در مورد منابع صندوق بیمه بیکاری گفت: منابع صندوق بیمه بیکاری از محل سه درصد حق بیمه بیکاری است که طبق قانون پرداخت آن بر عهده کارفرما است. البته با گذشت سی سال از اجرای این قانون، امروز این نظر در میان برخی کارشناسان وجود دارد که‌عدم مشارکت دولت در تأمین منابع صندوق و به دنبال آن کسری منابع صندوق بیمه‌بیکاری، نقیصه‌ای برای قانون بیمه‌بیکاری است.
وی با بیان اینکه وقتی که کل کشور درگیر یک مشکل فراگیر مانند کرونا می‌شود، منابع صندوق بیکاری تکافوی کل جمعیت مشمولان را ندارد، اظهار داشت: ارتقای خدمات و تسهیل در برقراری مقرری بیمه بیکاری، نیازمند تأمین منابع پایدار است و یکی از پیشنهادهای مطرح در این زمینه هم این است که علاوه بر کارفرما، دولت نیز در زمان اشتغال هر بیمه‌شده، در تأمین منابع صندوق بیمه بیکاری مشارکت داشته باشد.