سودجویان نگران حمایت انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران از شالیکاران
علی شفائی
پایان حکمرانی منفعت‌طلبان بر بازار برنج
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری اتاق شفاف، بازار برنج یکی از بازارهایی است که علی‌رغم قرارگرفتن در برابر هجوم شایعه‌ها و جریان‌سازی‌ها مخرب منفعت‌طلبان در مسیر خود به حرکت ادامه می‌دهد و اینکه میزان تولید داخل حدود ۲ و نیم میلیون و سهم واردات از بازار یک ونیم میلیون تن است را مگر با برنامه‌ریزی و اقدامات عملیاتی موثر بتوان تغییر داد.
طی یک دهه اخیر بازار برنج دچار تحولات جدی شد، در حالیکه میزان تولید مشخص بود، گروهی برای انتفاع ناحق از این بازار، جریان تقابل تولید و واردات را کلید زدند و برنج را در مسیری هدایت کردند که قیمت آن به صورت جهشی افزایش جدی پیدا کرد تا جاییکه این محصول از سفره بسیاری از هموطنان خارج شد.
با گران شدن قیمت محصول داخلی دیگر نمی‌شد موازنه بازار را بر اساس میزان تولید داخل و تعیین سهم برای واردات تعیین کرد، چرا که از این پس توان خرید مصرف کننده تعیین کننده بود.
در این شرایط گروهی که خود عامل این اتفاق بودند، با اتفاقی روبرو شده بودند که در معادلاتشان پیش‌بینی نشده بود، چراکه ایشان با این باور که مواد غذایی اولویت اول سبد خرید خانوار است، مطمین بودند که در هر شرایطی مردم برنج مصرف می‌کنند و ایشان از این آشفته بازاری که درست کرده‌اند منتفع می‌شوند.
اما واقعیت این بود که قیمت برنج داخلی آنقدر گران شده بود که برای بسیاری از خانواده‌های ایرانی در سبد اقلام لوکس قرار گرفت و اگر تا پیش از این 6 دهک جمعیتی نخست مصرف‌کننده برنج وارداتی بودند، معادل جمعیت حداقل دو دهک دیگر به این گروه اضافه شدند.
در چنین شرایطی نفعت‌طلبان دیگر نمی‌توانستند از ملغمه دعوای تولید و واردات منتفع شوند از این رو رویکرد دیگری را در پیش گرفتند و کشاورزان را تشویق کردند تا به بهانه گران‌تر فروختن از عرضه محصول به بازار خودداری کنند. این طرح دو هدف شوم را دنبال می‌کرد؛ اول آنکه با عرضه قطره‌چکانی و ایجاد کمبود مصنوعی در بازار قیمت‌ها را افزایش دهند و دوم دامی بود که برای کشاورزان گسترانده بودند.
طراحان این طرح بر این باور بودند که انباشت برنج کشاورزان به بهانه گران شدن موجب خواهد شد تا در ماه‌های پایانی سال زراعی ایشان مجبور شوند با قیمت پایین محصول را در اختیار سودجویان قرار دهند.
سال زراعی گذشته اهداف این طرح سیاه تا حدودی محقق شد و سودجویان منتفع شدند، اما امسال با نقش‌آفرینی انجمن جوان و تازه متولد شده تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران، همه رشته‌های منفعت‌طلبان پنبه شد.
این انجمن که مجموعه‌ای از فعالان بخش‌های مختلف صنعت برنج کشور را گرد هم جمع کرده است، در راستای تحقق اهداف خود که یکی از آنها حمایت از تولید داخل و کمک به رونق بازار است، در روزهای پایانی سال زراعی و در شرایط که دو آفت جدی محصول شالیکاران مازندرانی را تهدید می‌کرد اقدام به خرید محصول کشاورزان کرد.
باتوجه به اینکه در پایان سال زراعی هستیم و محصول کشاورزان ماه‌ها در انبارها مانده خطر ابتلا به شپش برنج آنها را تهدید می.کرد و خطر دوم مفت‌خریدن محصول توسط سودجویان بود که با انعقاد تفاهمنانه میان انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران و استانداری مازندران، خرید محصول کشاورزان در دستور کار قرار گرفت و ایشان از این دو آفت در امان ماندند.
اما این رفتار به ذائقه منفعت‌طلبان که به واسطه ابزار رسانه‌ای خود چندین ماه شالیکار، تولیدکننده و بازار را مدیریت کرده بودند که در ماه‌های پایانی سال برنج کشاورزان را به کمترین قیمت خریده و با بالاترین بهاء وارد بازار کنند، خوش نیامد.
ایشان که باور نمی‌کردند انجمنی نوپا و جوان بتواند چنین اقدام بزرگی را رقم بزند، بار دیگر دست به دامن رسانه‌های همراه خود شدند و تخریب انجمن و اعضای آن را در دستور کار قرار دادند با این مضمون که گروهی از واردکنندگان برای ارزان خریدن برنج، احتکار و در نهایت گران فروختن آن در فروشگاه‌های زنجیرهای خودشان وارد بازار برنج مازندران شده‌اند.
این سخنان در حالی مطرح می‌شود که اگرکسی اندکی از علم بازار بداند و اقتصاد را در حد مفاهیم ابتدایی درک کند، چنین مباحثی را مطرح نخواهد کرد.
قیمت خرید برنج از شالیکار و کارخانه اعدادی مشخص است و در بازاری که خریداران متنوع حضور دارند، قیمت‌ها رقابتی است، علاوه بر اینکه یک طرف این تفاهمنانه استانداری مازندران است که با نگاه حمایت از کشاورز وارد میدان شده و اجازه نمی‌دهد در حق ایشان اجحاف شود.
اما در خصوص احتکار، نخست آنکه محصول برنجی که چندین ماه در انبار کشاورزان یا کارخانجات نگهداری شده، فرصت چندانی برای نگهداشتن در انبارها ندارد و از طرفی با رشد هزینه‌های انبارداري برای فروشگاه‌های زنجیرهای مقرون به صرفه نیست که انبار خود را با احتکار یک محصول اختصاص دهند.
در نهایت اینکه در بازاری که نظارت وجود دارد و فروشگاه‌های زنجیرهای باید برنج را مطابق نرخ مصوب و سود تعیین شده بر مبنای فاکتور خرید، عرضه کنند، گران‌فروشی مفهومی ندارد.
جریان منفعت‌طلبی که سال‌ها با سواستفاده از ابزار برخی رسانه‌ها و خلاء یک تشکل ملی در حوزه صنعت برنج، حقوق کشاورز، تولیدکننده و مصرف‌کننده را تضییع کرده‌اند، با شکل‌گیری و ورود انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران به این عرصه منافع خود را در خطر دیده و برای حفظ آن اقدامات تخریبی علیه انجمن و استانداری مازندران را کلید زده‌اند، اگرچه ناکام مانده و باید حکمرانی خود بر بازار برنج را خاتمه یافته تلقی کنند.